Kringvormig bewegingspatroon van bladgroenkorrels in bladcellen van de waterpest (Elodea sp.)
Dit filmpje laat de kringvormige bewegingspatronen (cyclose) van bladgroenkorrels (chloroplasten) zien in bladcellen van de waterpest, Elodea sp. Dit object is een heel geschikt materiaal voor praktika over de dynamiek van levende cellen, omdat de planten makkelijk te kweken zijn in een aquarium en omdat de bladeren die slechts uit twee lagen bestaan zich goed laten bestuderen met een lichtmicroscoop. De cyclose in de waterpest is overigens niet uniek, want de meeste plantencellen vertonen enige vorm van cytoplasmastroming, waarbij organellen en/of de omgevende celsap (cytosol) zich met een min of meer gelijke snelheid en richting in de cel voortbewegen. Naast cyclose worden er ook stootsgewijze of draaibewegingen onderscheiden en tevens gelaagde of fonteinachtige stromingspatronen. Het fenomeen van cytoplasmastroming is al in 1774 beschreven door Corti die opmerkte dat deeltjes in de internodale cellen van Chara constant in beweging waren. Nu weten we dat deze bewegingen in plantencellen hoofdzakelijk berusten op de interactie van actine filamenten, die deel uitmaken van het cytoskelet, met myosine moleculen, in aanwezigheid van ATP als chemische bron van energie. Er wordt aangenomen dat de cytoplasmastroming de uitwisseling van stofwisselingsproducten in de cel bevordert.
Beelden/Web tekst: Afdeling Gemeenschappelijk Instrumentarium (KUN) (E.S. Pierson, B. van der Linden)
|
