Kurkcambium

		Soort: Vlier, Sambucus sp. Familie: Caprifoliaceae Klasse: Dicotylen Orde: Angiospermen Rijk: Planten

 

Scanning elektronenmicroscopie van kurk

Kurk wordt gevormd door een cambiumlaag (=fellogeen) dat zelf bijna altijd onstaat als secundair meristeem uit de laag collenchym of parenchym direct onder de epidermis. In tegenstelling tot sclerenchymcellen zijn collenchymcellen nog levend en hebben zij het vermogen behouden om te differentiëren. Kurkcambium cellen delen alleen periclinaal waardoor de typische rijen dochtercellen ontstaan: er worden voornamelijk kurkcellen (= felleem) aangemaakt en wel naar buiten toe en in veel mindere mate (soms zelfs helemaal niet) kurkparenchym (= felloderm), naar binnen toe. Kurkcambium, kurkcellen en kurkparenchym samen worden ook wel periderm genoemd. Ontwikkelde kurkcellen zijn dood en hun celwanden bevatten suberine, een vettige substantie die water afstoot. De kurklaag geeft bescherming tegen uitdroging, maar sluit daardoor weefsel in het binnenste gedeelte van stengel of stam zo grondig af dat gaswisseling met de buitenwereld verhinderd wordt. 'Ademhaling' wordt toch mogelijk gemaakt doordat het cambium -meestal ter hoogte van een huidmondje- plaatselijk zoveel parenchymcellen naar de oppervlakte toe afzet dat er in de kurklaag onderbrekingen ontstaan, de zogenaamde lenticellen (van lens = linze, lensvormig). Uiteindelijk degenereren deze dunwandige parenchymcellen, maar de gaswisseling is gewaarborgd.
 

Kurkvorming - Voorbeeld: de vlier
	Begin van kurkvorming uit kurkcambium: 1 kurk = felleem; 2 kurk cambium = fellogeen; 3 collenchym; 4 lenticel; 5 parenchym; 6 sclerenchym; 7 floeem; 8 kurkschors = felloderm
	Voortzetting van kurkvorming: 1 lenticel; 2 epidermis; 3 kurk; 4 cambium; 5 collenchym; 6 sclerenchym; 7 floeem; 8 secundair xyleem; 9 primair xyleem; 10 merg

 

Lenticelvorming - Voorbeeld: wonderolieboon
	Vroeg stadium van lenticel vorming: 1 epidermis; 2 lenticel; 3 parenchym; 4 cambium; 5 felloderm