Het woord "stereo" komt uit het Grieks en betekent "in verband met ruimte". In dit stukje worden in het kort enkele begrippen over stereo/dieptezicht aangestipt, zover ze van nut kunnen zijn bij opnemen en weergeven van xyz-beelden in de microscopie. Voor verdere informatie volg de links in de tekstheironder naar gespecialiseerde sites elders.
| Anaglyf animatie met dieptewerking |
 |
| Microscopische beelden onder verschillende projectiehoeken zijn als rood-groen anaglyf projecties achter elkaar tot een filmpje gemonteerd. Uit deze serie opnamen met diepte-informatie kan worden opgemaakt dat de dochterchromatiden in deze delende cel (anafase stadium) al los van elkaar zaten. |
De mens heeft het vermogen om diepte fysiek te kunnen onderscheiden en daarmee de drie-dimensionele rangschikking van zaken en beweging in die ruimtelijke omgeving te kunnen interpreteren. In de loop van de evolutie moet dit vermogen een wezenlijk voordeel geboden hebben om zich op aarde te kunnen voortbewegen, oriënteren en handhaven. Ten gevolge van de stand van beide ogen naast elkaar, nemen de netvliezen van linker en rechter oog grotendeels hetzelfde overlappend beeld van de wereld op, maar toch met een zekere verschuiving en verdraaing in hoek ten opzichte van elkaar:
retinale dispariteit. Dit verschijnsel heet
parallax. In de visuele cortex van onze hersenen worden deze twee verschillende beelden tot één geheel gecombineerd. Er ontstaat de sensatie van dieptezicht (meer over
binoculair zicht = zicht met twee ogen). Van volledige 3D is eigenlijk geen sprake daar het gezichtsveld betrekkelijk nauw is. Een ander beperking is dat het perspectief bepaald wordt door de standplaats van de waarnemer. Overigens is volgens het "
Optometrics network" zo'n 12% van de bevolking niet in staat om optimaal stereo te kunnen zien. Opmerkelijk is het dat we met slechts één oog vaak toch een goede inschatting kunnen maken van de ruimtelijke opbouw om ons heen (dit kan ook met andere zintuigen, trouwens!): we kunnen die ruimte 'scannen' bijv. door oog en hoofd te verdraaien, waarbij onze ogen traploos scherpstellen op de vormen waar we ons op richten. Uit de gegevens die uit deze beelden onstaat en wat ze uit eerdere ervaring oproepen (interpretatie), met name vertekeningen ten gevolge van perspectief, de afmeting en de betekenis van voorwerpen, kunnen we een "diepte plaatje" in ons hoofd na-creëren.
| Diepte-zicht |
 |
Dieptewaarneming: parallax verschijnsel: onze twee ogen nemen twee net verschillende vensters van de wereld op (zie schematische weergave hierlinks).
Testje: zet een aantal voorwerpen op ongeveer 1 meter afstand, zoals hier kruidenpotjes. Houd het hoofd stil, maar kijk dan met het rechter en dan linker oog naar deze voorwerpen (rechts en links snel afwisselen): de potjes lijken te verspringen. Wanneer we weer met beide ogen tegelijkertijd kijken blijken de twee beelden tot één rustige gehele indruk gecombineerd te worden.
Meer over stereozicht en parallax. Andere test over stereozicht).
|  |
| Interpretatie van diepte-effect uit perspectief en ruimtelijke samenhang: in één oogopslag kan uit dit fotootje opgemaakt worden welke boom dichtbij de fotografe stond en welke verder weg op de achtergrond waren, en dat het flinke bomen waren (door vergelijking met de zwaan bijvoorbeeld): en dan te bedenken dat het fotootje op een plat en klein vlak (een scherm) geprojecteerd wordt en de kijker deze plek hoogstwaarschijnlijk niet kent. |
