|
 |
Voorbeelden van cryo-SEM opnamen:
links heel object (hier kiemplant), rechts monster verkregen door vriesbreken (hier blad)
Beelden: M. Wolters-Arts, GJ Janssen en W. Kerkhof |
| Klik op het loepje en schuif de cursor IN INGEDRUKTE STAND tot over het plaatje hierboven. Een vergrootvenster verschijnt bij het loslaten van de cursor. het vergrootvenster kan dan over het beeld verschoven worden. Om zonodig de zoom functie te reactiveren ververs het browsersbeeld (toets de sneltoets F5 in IE). Vergrootglas javascript: http://valid.tjp.hu/zoom |
In een cryo scanning elektronen microscoop (cryo-SEM; cryo = kou) kunnen beelden gemaakt worden van de oppervlakte van bevroren materiaal, ihb. hele cellen of weefselstukjes (bijv. hier links een kiemplantje van Arabidopsis uit het derde-jaars practicum "Hormonen in de Ontwikkeling bij Planten"), maar ook van de oppervlakte van vrijgelegde breukvlakken binnen het oorspronkelijk monster (hier rechts, opengebroken blad van klimop waarin epidermis, palissadeparenchym, sponsparenchym en een vaatbundel te zien zijn).
De cryomethode heeft het grote voordeel dat het materiaal zo snel ingevroren wordt dat kwetsbare biologische structuren goed behouden worden en dat bij breuk door de kou het materiaal bij voorkeur langs zwakke plekken (bijv. membranen) gekliefd wordt zonder dat er veel vervormingen optreden.
Microscoop en voorbereiding van cryo-monsters
Het materiaal wordt in een laag koolstofhoudende
lijm (stroomgeleidend, voor het afvloeien van elektronen) op een houder geplakt. Het wordt snel ingevroren met -kokend- vloeibaar stikstof (
mov of
gif filmpje van de monsterhouder met materiaal in kokend stikstof) of
'stikstof brei' die de kou goed doorgeeft. De houder met bevroren materiaal wordt onder vloeibaar stikstof aan een
staaf gekoppeld en in een
cylindrisch vaatje getrokken dat dan afgesloten wordt. Deze handeling heeft als doel om te voorkomen dat er bij het
insluizen van het monster in de cryo-eenheid die onder extreem vacuum staat teveel contaminatie door luchtdeeltjes zou plaatsvinden. In de cryo-kamer is een mesje aangelegd dat van buiten via een hevel bediend kan worden en waarmee het bevroren materiaal eventueel gebroken kan worden om een oppervlaktebeeld te maken van structuren in het binnenste van het materiaal. Vervolgens wordt het overtollig vocht van het monster weggesublimeerd en wordt er een dunne laag goud-palladium "gesproeid", dit weer voor de geleiding van elektronen. Uiteindelijk wordt het al dan niet gebroken monster met behulp van de insluisstaaf in de observatieruimte geschoven.
| Cryo-SEM: voorkant en achterkant! |
 |  |
Onderdelen van de cryo-eenheid:
1 = insluisstaaf, 2 = cylindrische kamer voor monster overdracht van vloeibaarstikstof naar cryo-kamer, 3 = binoculair, 4 = eigenlijk cryokamer met erin breekeenheid, goud=-palladium coater en water decontaminatie voorziening, 5 = hevel voor het bedienen van het breekmesje, 6 = bedieningspaneel, 7 = aanvoer van vloeibaar stikstof naar de cryo-FESEM
|
| Cryo-SEM: voorbereidingshandelingen |
 |  |
Handelingen:
zoom
1 = monster (kiemplant hier), 2 en 3 = plakken van het monster met koolstof-houdende geleidende lijm op een houder, 4 = invriezen in vloeibaar stikstof (of stikstof slush, niet getoond op deze foto), 5 = inbrengen van het monster in een gesloten cylindrisch vat, 6 = insluizen in de cryo-kamer, 7 = resultaat opname op het scherm |
Wikipedia pagina over
elektronenmicroscopie
